ทักษะการเอ๊ะ และการฝึก Critical Thinking ที่จำเป็นกับองค์กร

สวัสดีครับทุกคน! วันนี้เรามาคุยกันเรื่องทักษะสำคัญที่องค์กรยุคใหม่ต้องการกันนะครับ นั่นก็คือ "ทักษะการเอ๊ะ" และ "Critical Thinking" หรือการคิดเชิงวิพากษ์นั่นเอง

ผมเชื่อว่าหลายคนคงเคยได้ยินคำว่า Critical Thinking มาบ้างแล้ว แต่อาจจะยังไม่เข้าใจว่ามันคืออะไร และสำคัญยังไง วันนี้เราจะมาทำความเข้าใจกันแบบเจาะลึกเลยครับ

Critical Thinking คืออะไร?

Critical Thinking หรือการคิดเชิงวิพากษ์ คือความสามารถในการคิดอย่างมีเหตุผล วิเคราะห์ข้อมูลอย่างรอบด้าน และตัดสินใจบนพื้นฐานของข้อเท็จจริง ไม่ใช่อารมณ์หรือความรู้สึก

ลองนึกภาพว่าคุณกำลังจะซื้อโทรศัพท์มือถือเครื่องใหม่ คนที่มี Critical Thinking จะไม่ตัดสินใจซื้อแค่เพราะเห็นโฆษณาสวยๆ หรือเพื่อนแนะนำมา แต่จะหาข้อมูลเปรียบเทียบสเปคต่างๆ อ่านรีวิวจากหลายๆ แหล่ง พิจารณางบประมาณและความคุ้มค่า ก่อนจะตัดสินใจเลือกซื้อ

นี่แหละครับคือ Critical Thinking ในชีวิตประจำวันของเรา

ทำไม Critical Thinking ถึงสำคัญกับ Business และองค์กร?

ในโลกธุรกิจปัจจุบัน การตัดสินใจที่ผิดพลาดแค่ครั้งเดียวอาจส่งผลกระทบใหญ่หลวงต่อองค์กรได้ Critical Thinking จึงเป็นทักษะที่จำเป็นมากๆ สำหรับพนักงานทุกระดับ

จากการสำรวจของ World Economic Forum พบว่า Critical Thinking เป็น 1 ใน 10 ทักษะที่องค์กรต้องการมากที่สุดในปี 2025 [1]

ผมเคยทำงานในบริษัทแห่งหนึ่งที่ผู้บริหารชอบตัดสินใจด้วยสัญชาตญาณ ไม่ค่อยฟังความเห็นของทีมงาน ผลที่ตามมาคือโปรเจกต์หลายๆ อย่างล้มเหลว เพราะไม่ได้วิเคราะห์ข้อมูลอย่างรอบด้านก่อนตัดสินใจ นี่แหละครับคือตัวอย่างของการขาด Critical Thinking ในองค์กร

ประโยชน์ของ Critical Thinking Skill ในการทำงาน

Critical Thinking ไม่ได้มีประโยชน์แค่กับองค์กรเท่านั้น แต่ยังช่วยให้ตัวเราทำงานได้ดีขึ้นด้วย ลองมาดูกันว่ามันมีประโยชน์อย่างไรบ้าง

1. ช่วยในการแก้ปัญหา (Problem Solving)

คนที่มีทักษะ Critical Thinking จะสามารถวิเคราะห์ปัญหาได้อย่างเป็นระบบ มองเห็นสาเหตุที่แท้จริง และหาทางแก้ไขได้ตรงจุด

ตัวอย่างเช่น ถ้ายอดขายตกต่ำ แทนที่จะรีบลดราคาสินค้าทันที คนที่มี Critical Thinking จะวิเคราะห์ก่อนว่าสาเหตุที่แท้จริงคืออะไร อาจเป็นเพราะคุณภาพสินค้า การตลาด หรือการบริการลูกค้า แล้วค่อยหาทางแก้ไขที่ตรงจุด

2. ช่วยในการตัดสินใจ (Decision Making)

การตัดสินใจที่ดีต้องอาศัยข้อมูลที่ถูกต้องและการวิเคราะห์อย่างรอบด้าน Critical Thinking ช่วยให้เราสามารถแยกแยะข้อเท็จจริงออกจากความคิดเห็น และประเมินทางเลือกต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

3. เพิ่มความคิดสร้างสรรค์ (Creativity)

หลายคนอาจคิดว่า Critical Thinking กับ Creativity และ Design Thinking Mindset เป็นสิ่งตรงข้ามกัน แต่จริงๆ แล้วมันเสริมกันครับ การคิดวิเคราะห์อย่างมีเหตุผลช่วยให้เรามองเห็นโอกาสและความเป็นไปได้ใหม่ๆ ที่คนอื่นอาจมองข้าม

4. ลดความผิดพลาดในการทำงาน

Critical Thinking ช่วยให้เราตรวจสอบและประเมินข้อมูลก่อนนำไปใช้ ช่วยลดความผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้นจากการเชื่อข้อมูลผิดๆ หรือการตัดสินใจแบบรีบร้อน

วิธีพัฒนาทักษะ Critical Thinking

แล้วเราจะพัฒนาทักษะ Critical Thinking ได้อย่างไร? ลองมาดูเทคนิคง่ายๆ ที่เราสามารถฝึกได้ในชีวิตประจำวันกันครับ

1. ตั้งคำถามอยู่เสมอ

นี่คือหัวใจสำคัญของ Critical Thinking ครับ ฝึกตั้งคำถามกับทุกเรื่อง เช่น "ทำไมถึงเป็นแบบนี้?" "มีวิธีอื่นไหม?" "ข้อมูลนี้น่าเชื่อถือแค่ไหน?"

2. หาข้อมูล (Data) จากหลายแหล่ง

อย่าเชื่อข้อมูลจากแหล่งเดียว พยายามหาข้อมูลจากหลายๆ แหล่ง เพื่อให้ได้มุมมองที่รอบด้าน

3. ฝึกคิดแบบ "เอ๊ะ"

นี่คือทักษะที่ผมเรียกว่า "การคิดแบบเอ๊ะ" คือการสงสัยใคร่รู้ ไม่ด่วนเชื่อหรือสรุป แต่หยุดคิดและตั้งคำถามก่อนเสมอ

4. ฝึกมองปัญหาจากหลายมุม

ลองมองปัญหาจากมุมมองของคนอื่น หรือลองคิดแบบ "สมมติว่า..." เพื่อเปิดมุมมองใหม่ๆ

5. เรียนรู้เกี่ยวกับ Cognitive Bias

Cognitive Bias คืออคติทางความคิดที่ทำให้เรามองข้ามข้อมูลบางอย่าง หรือตัดสินใจผิดพลาด การรู้จัก Bias เหล่านี้จะช่วยให้เราระวังและหลีกเลี่ยงมันได้

หลักสูตร Critical Thinking สำหรับองค์กร

สำหรับองค์กรที่ต้องการพัฒนาทักษะ Critical Thinking ให้กับพนักงาน มีหลักสูตรที่น่าสนใจหลายแบบครับ เช่น

1. หลักสูตร Critical Thinking for Problem Solving: เน้นการใช้ Critical Thinking ในการแก้ปัญหาในการทำงาน
2. Critical Thinking for Decision Making: ฝึกการใช้ Critical Thinking ในการตัดสินใจทางธุรกิจ
3. Critical Thinking for Business: หลักสูตรที่ออกแบบมาเฉพาะสำหรับภาคธุรกิจ เน้นการประยุกต์ใช้ในสถานการณ์จริง
4. Analytical Thinking Workshop: เน้นการพัฒนาทักษะการคิดเชิงวิเคราะห์ ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของ Critical Thinking

การจัดอบรมเหล่านี้ไม่เพียงแต่พัฒนาทักษะของพนักงานเท่านั้น แต่ยังช่วยสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่เน้นการคิดวิเคราะห์และการตัดสินใจอย่างมีเหตุผลด้วย

Critical Thinking: ทักษะการทำงานยุคใหม่ที่ขาดไม่ได้

ในยุคที่ข้อมูลข่าวสารท่วมท้น และเทคโนโลยีเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว Critical Thinking กลายเป็นทักษะที่จำเป็นมากขึ้นเรื่อยๆ

ตามรายงานของ World Economic Forum "The Future of Jobs Report 2020" ระบุว่า Critical Thinking and Analysis เป็นหนึ่งในทักษะที่มีความต้องการสูงสุดในตลาดแรงงาน

องค์กรที่ต้องการประสบความสำเร็จในยุคนี้ จำเป็นต้องส่งเสริมให้พนักงานมีทักษะ Critical Thinking อย่างจริงจัง ไม่ว่าจะเป็นการจัดอบรม การสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่เปิดกว้างต่อความคิดเห็น หรือการปรับกระบวนการทำงานให้เอื้อต่อการคิดวิเคราะห์มากขึ้น

สรุป

Critical Thinking ไม่ใช่แค่คำ Buzzword ที่กำลังฮิตในวงการธุรกิจ แต่เป็นทักษะที่จำเป็นจริงๆ สำหรับการทำงานและการใช้ชีวิตในยุคปัจจุบัน

การฝึกฝน Critical Thinking อาจไม่ใช่เรื่องง่าย แต่ก็ไม่ใช่เรื่องยากเกินไปครับ เริ่มจากการฝึกตั้งคำถาม หาข้อมูลรอบด้าน และไม่ด่วนสรุปอะไรง่ายๆ แค่นี้ก็เป็นจุดเริ่มต้นที่ดีแล้ว

สุดท้ายนี้ ผมหวังว่าบทความนี้จะช่วยให้ทุกคนเห็นความสำคัญของ Critical Thinking และลองนำไปฝึกฝนใช้ในชีวิตประจำวันและการทำงานนะครับ เชื่อเถอะครับว่ามันจะช่วยให้คุณตัดสินใจได้ดีขึ้น แก้ปัญหาได้เก่งขึ้น และประสบความสำเร็จในหน้าที่การงานมากขึ้นแน่นอน!

อ้างอิง:

• https://greatergood.berkeley.edu/article/item/how_to_awaken_compassion_at_work
• Dimensions of Critical Thinking in Workplace Management & Personal Development: A Conceptual Analysis , Mitashree Tripathy
• Better Ways To Work Together A Playbook for Fostering Critical Thinking in Workplaces , Greg Wilson, Rachel Wolford, James Beneda, Sandra K. Ellis, Stephanie L. Jaros
• The Importance of Critical Thinking and How to Measure It Wyn Davies, Global Product Strategist, Pearson TalentLens Matt Stevens, Head of Pearson TalentLens, UK
• Facilitating Curiosity and Creativity in the Classroom An International Multisite Video Study , Therese N. Hopfenbeck