คุณเป็นผู้นำแบบไหน ใน 6 สไตล์นี้ (6 leadership style)

สวัสดีครับเพื่อนๆ ชาว HR และทีม Learning & Development ทุกคน! วันนี้เรามาคุยกันเรื่องสุดฮอตที่หลายคนอาจจะเคยได้ยินกันมาบ้างแล้ว นั่นก็คือ "6 Leadership Styles" หรือ 6 รูปแบบภาวะผู้นำ ที่คิดค้นโดย Daniel Goleman นักจิตวิทยาชื่อดังผู้เขียนหนังสือ "Emotional Intelligence" ที่ขายดิบขายดีไปทั่วโลก

ผมเชื่อว่าหลายคนคงเคยสงสัยว่า "เราเป็นผู้นำแบบไหนกันนะ?" หรือ "ทำไมหัวหน้าเราถึงนำทีมแบบนี้?" วันนี้เราจะมาไขข้อข้องใจกันครับ!

1. Commanding Style (แบบบังคับ)

เริ่มกันที่สไตล์แรกเลยครับ Commanding Style หรือผู้นำแบบบังคับ สไตล์นี้เรียกได้ว่าเป็นสไตล์ที่หลายคนคุ้นเคยกันดี โดยเฉพาะในองค์กรแบบดั้งเดิม

ลักษณะเด่นของผู้นำแบบนี้คือ:

• ใช้อำนาจในการควบคุม
• มักจะมีคำสั่งชัดเจน "ทำตามที่ฉันบอก!"
• มีบทลงโทษเมื่อไม่ปฏิบัติตาม

Daniel Goleman กล่าวว่า "Commanding Style เป็นหนึ่งในสไตล์ที่สร้าง Bad Climate หรือบรรยากาศเชิงลบในทีม" แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าจะใช้ไม่ได้เลยนะครับ ในสถานการณ์ฉุกเฉินหรือวิกฤต สไตล์นี้อาจเป็นประโยชน์ในการตัดสินใจเร็วและนำทีมผ่านพ้นปัญหาได้

2. Visionary Style (แบบชี้นำ)

ต่อมาเรามาดูสไตล์ที่น่าสนใจไม่แพ้กัน นั่นคือ Visionary Style หรือผู้นำแบบชี้นำ

ลักษณะเด่น:

• วาดภาพอนาคตที่สดใส
• สร้างแรงบันดาลใจให้ทีม
• ใช้คำพูดติดปากว่า "มาเถอะ ไปด้วยกัน!"

ผู้นำแบบนี้มักจะเป็นที่ชื่นชอบของทีม เพราะสามารถสร้างความหวังและทำให้ทุกคนเห็นภาพเป้าหมายร่วมกัน ตัวอย่างที่ชัดเจนคือ Steve Jobs ผู้ก่อตั้ง Apple ที่มักจะพูดถึงวิสัยทัศน์ของบริษัทในการยกระดับชีวิตผู้คนด้วยเทคโนโลยี

3. Democratic Style (แบบประชาธิปไตย)

สไตล์ที่สามคือ Democratic Style หรือผู้นำแบบประชาธิปไตย

ลักษณะเด่น:

• เน้นการมีส่วนร่วมของทีม
• รับฟังความคิดเห็นจากทุกคน
• มักใช้คำถาม "คุณคิดยังไง?"

ผู้นำแบบนี้จะสร้างบรรยากาศที่เปิดกว้าง ทำให้ทีมรู้สึกว่าความคิดเห็นของตนมีคุณค่า ซึ่งนำไปสู่การมีส่วนร่วมและความผูกพันกับองค์กรที่สูงขึ้น

4. Coaching Style (แบบสอนงาน)

Coaching Style หรือผู้นำแบบสอนงาน เป็นอีกหนึ่งสไตล์ที่น่าสนใจมาก

ลักษณะเด่น:

• เน้นการพัฒนาศักยภาพของทีม
• ให้โอกาสลองผิดลองถูก
• มักใช้คำพูด "ลองทำดูสิ!"

ผู้นำแบบนี้จะช่วยให้ทีมเติบโตและพัฒนาตัวเองอย่างต่อเนื่อง ตัวอย่างที่ดีคือ Howard Schultz อดีต CEO ของ Starbucks ที่เน้นการพัฒนาพนักงานทุกระดับ

5. Affiliative Style (แบบสร้างพันธมิตร)

Affiliative Style หรือผู้นำแบบสร้างพันธมิตร เป็นสไตล์ที่เน้นความสัมพันธ์เป็นหลัก

ลักษณะเด่น:

• ให้ความสำคัญกับคนมากกว่างาน
• สร้างบรรยากาศที่อบอุ่นในทีม
• มักพูดว่า "คนสำคัญที่สุด"

ผู้นำแบบนี้จะสร้างความผูกพันในทีมได้ดี แต่อาจต้องระวังไม่ให้ละเลยเรื่องผลงานจนเกินไป ตัวอย่างที่น่าสนใจคือ ดาไล ลามะ ผู้นำทางจิตวิญญาณที่เน้นความเมตตาและความเข้าใจ

6. Pacesetting Style (แบบกำหนดมาตรฐาน)

สุดท้ายคือ Pacesetting Style หรือผู้นำแบบกำหนดมาตรฐาน

ลักษณะเด่น:

• ตั้งมาตรฐานการทำงานสูง
• เน้นผลลัพธ์และประสิทธิภาพ
• มักพูดว่า "ทำตามฉัน ทำให้ได้อย่างฉัน"

ผู้นำแบบนี้มักจะผลักดันทีมให้ทำงานหนักและมีประสิทธิภาพสูง แต่อาจสร้างความกดดันมากเกินไปได้ ตัวอย่างที่ชัดเจนคือ Elon Musk ผู้ก่อตั้ง Tesla และ SpaceX ที่มักจะตั้งเป้าหมายท้าทายและผลักดันทีมให้ทำสิ่งที่ดูเหมือนเป็นไปไม่ได้ให้เป็นจริง

วิเคราะห์จุดแข็งและจุดอ่อนของแต่ละสไตล์

เมื่อเราได้รู้จักกับ 6 สไตล์ผู้นำแล้ว คำถามต่อไปคือ แล้วสไตล์ไหนดีที่สุดล่ะ? คำตอบคือ ไม่มีสไตล์ไหนที่ดีที่สุดครับ แต่ละสไตล์มีจุดแข็งและจุดอ่อนต่างกันไป

Daniel Goleman ได้แบ่งสไตล์เหล่านี้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ:

1. Resonance Leadership: สไตล์ที่สร้างบรรยากาศเชิงบวก ได้แก่
   • Visionary
   • Coaching
   • Affiliative
   • Democratic
2. Dissonance Leadership: สไตล์ที่อาจสร้างบรรยากาศเชิงลบ ได้แก่
   • Commanding
   • Pacesetting

Goleman กล่าวว่า "ผู้นำที่ใช้สไตล์ Resonance สามารถเพิ่มประสิทธิภาพของทีมได้มากกว่า 30%" แต่นั่นไม่ได้หมายความว่าเราจะไม่ใช้สไตล์ Dissonance เลย บางสถานการณ์ก็จำเป็นต้องใช้เช่นกัน

การประยุกต์ใช้ 6 Leadership Styles ในการพัฒนาทีม

แล้วเราจะนำ 6 สไตล์นี้ไปใช้ในการพัฒนาทีมได้อย่างไร? ผมขอแนะนำดังนี้ครับ:

1. รู้จักตัวเอง: เริ่มจากการประเมินว่าเราถนัดสไตล์ไหน และมีสไตล์ไหนที่เรายังต้องพัฒนา
2. เข้าใจทีม: สังเกตว่าทีมของเราตอบสนองกับสไตล์ไหนได้ดีที่สุด
3. ยืดหยุ่น: ฝึกใช้สไตล์ที่หลากหลายและปรับให้เหมาะกับสถานการณ์
4. สร้างสมดุล: พยายามใช้ทั้งสไตล์ที่เน้นผลลัพธ์และสไตล์ที่เน้นความสัมพันธ์
5. ประเมินผล: หมั่นสังเกตผลลัพธ์และปรับเปลี่ยนตามความเหมาะสม

เครื่องมือและเทคนิคในการพัฒนาภาวะผู้นำ

การพัฒนาภาวะผู้นำไม่ใช่เรื่องที่จะเกิดขึ้นได้ในชั่วข้ามคืน แต่เราสามารถใช้เครื่องมือและเทคนิคต่างๆ เพื่อพัฒนาตัวเองได้ ดังนี้:

1. การประเมินตนเอง (Self-assessment): ใช้แบบทดสอบหรือเครื่องมือประเมินภาวะผู้นำเพื่อรู้จุดแข็งและจุดอ่อนของตัวเอง
2. การฝึกฝน Active Listening: ฝึกฟังอย่างตั้งใจ เพื่อเข้าใจทีมและสร้างความสัมพันธ์ที่ดี
3. การใช้ One-on-one Coaching: จัดเวลาพูดคุยกับสมาชิกในทีมเป็นรายบุคคล เพื่อเข้าใจความต้องการและพัฒนาศักยภาพ
4. การอ่านและศึกษาต่อเนื่อง: อ่านหนังสือหรือบทความเกี่ยวกับภาวะผู้นำ เพื่อเพิ่มพูนความรู้และมุมมองใหม่ๆ
5. การขอ Feedback: กล้าที่จะขอความคิดเห็นจากทีมและเพื่อนร่วมงาน เพื่อนำมาปรับปรุงตัวเอง

การสร้าง Emotional Intelligence ในทีม

Daniel Goleman เน้นย้ำความสำคัญของ Emotional Intelligence (EQ) ในการเป็นผู้นำที่มีประสิทธิภาพ การสร้าง EQ ในทีมไม่เพียงแต่จะช่วยพัฒนาภาวะผู้นำของคุณเท่านั้น แต่ยังช่วยยกระดับประสิทธิภาพของทีมทั้งหมดด้วย

วิธีการพัฒนา EQ ในองค์กร:

1. สร้างความตระหนักรู้ในตนเอง: ส่งเสริมให้สมาชิกในทีมเข้าใจอารมณ์และพฤติกรรมของตัวเอง
2. ฝึกการจัดการอารมณ์: สอนเทคนิคการจัดการความเครียดและการควบคุมอารมณ์
3. พัฒนาทักษะการเอาใจเขามาใส่ใจเรา: ส่งเสริมการเข้าใจมุมมองและความรู้สึกของผู้อื่น
4. ส่งเสริมการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ: ฝึกฝนการสื่อสารที่ชัดเจน ตรงไปตรงมา และเคารพความรู้สึกของผู้อื่น
5. สร้างวัฒนธรรมการให้ feedback: ส่งเสริมการให้และรับ feedback อย่างสร้างสรรค์

บทสรุป

การเข้าใจและสามารถปรับใช้ 6 Leadership Styles ของ Daniel Goleman เป็นทักษะสำคัญสำหรับผู้นำยุคใหม่ ไม่มีสไตล์ไหนที่ดีที่สุดในทุกสถานการณ์ แต่การรู้จักเลือกใช้ให้เหมาะสมกับสถานการณ์และบุคคลจะช่วยให้คุณเป็นผู้นำที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น

การพัฒนาภาวะผู้นำเป็นกระบวนการต่อเนื่องที่ต้องอาศัยการฝึกฝนและการเรียนรู้อยู่เสมอ ไม่ว่าคุณจะเป็นผู้นำมือใหม่หรือผู้บริหารที่มีประสบการณ์ การเปิดใจเรียนรู้และปรับตัวจะช่วยให้คุณเติบโตและพัฒนาทักษะการนำทีมได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด

คำถามท้ายบท

1. คุณคิดว่าตัวเองเป็นผู้นำแบบไหน? และทำไมคุณถึงคิดเช่นนั้น?
2. มีสไตล์การนำแบบใดที่คุณอยากพัฒนาเพิ่มเติม? เพราะอะไร?
3. คุณคิดว่าองค์กรของคุณมีวัฒนธรรมที่ส่งเสริมการพัฒนาภาวะผู้นำหรือไม่? อย่างไร?

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม

• หนังสือ "Emotional Intelligence" โดย Daniel Goleman
• หนังสือ "Primal Leadership: Unleashing the Power of Emotional Intelligence" โดย Daniel Goleman, Richard Boyatzis, และ Annie McKee
• คอร์สออนไลน์ "Developing Your Emotional Intelligence" บน LinkedIn Learning
• บทความ "The New Science of Building Great Teams" จาก Harvard Business Review

การพัฒนาภาวะผู้นำเป็นการเดินทางที่ไม่มีจุดสิ้นสุด แต่ด้วยความเข้าใจใน 6 Leadership Styles และการพัฒนา Emotional Intelligence อย่างต่อเนื่อง คุณจะสามารถนำพาทีมและองค์กรของคุณไปสู่ความสำเร็จได้อย่างยั่งยืน ขอให้ทุกคนประสบความสำเร็จในการพัฒนาตนเองและทีมนะครับ!